Ford CEO’su Jim Farley’nin “Gördüğüm en mütevazılaştırıcı şeydi” sözleriyle özetlediği tablo, Batılı büyük şirketlerin yöneticilerini Çin’deki fabrikalardan endişe ile döndürüyor. Uzmanlara göre, Pekin’in devlet destekli ileri robotik ve otomasyon hamlesi, ülkeyi elektrikli araçlar (EV), bataryalar ve güneş panelleri gibi yüksek katma değerli birçok sektörde küresel liderliğe taşıdı.
Karanlık Fabrikalar ve Robot Yoğunluğu Alarm Veriyor
Çin, artık “ucuz mal” imajından sıyrılarak, hızlı inovasyon ve ileri teknoloji lideri olarak konumlanıyor. Batılı yöneticilerin şaşkınlığı, üretim hatlarının otomasyon seviyesinde somutlaşıyor:
- Ford CEO’su Jim Farley (Otomotiv): Çin yapımı otomobillere gömülen sürücüsüz yazılımdan yüz tanımaya kadar yeniliklerin hızına dikkat çekerek, “Çin ile küresel bir rekabet içindeyiz; bunu kaybedersek Ford’un bir geleceği olmaz,” uyarısında bulundu.
- Octopus Energy CEO’su Greg Jackson (Enerji): Üretimin neredeyse tamamen otomasyona devredildiği, ışığa bile ihtiyaç duyulmayan ve çalışanların sadece tesisin sorunsuz çalıştığını kontrol ettiği “karanlık fabrikaları” anlattı.
- Avustralyalı Milyarder Andrew Forrest (Fortescue): Çin ziyaretinin ardından şirket içinde EV aktarma organları üretme planlarını rafa kaldırdı; gördüğü manzara “İnsan yok—her şey robotik” sözleriyle özetledi.
Çin, Robot Yatırımında Dünyayı Geride Bıraktı
Uluslararası Robotik Federasyonu (IFR) verileri, Çin’in otomasyon atağının boyutunu gözler önüne seriyor:
- Robot Sayısındaki Sıçrama: 2014–2024 arasında Çin’de devreye alınan endüstriyel robot sayısı 2 milyonun üzerine çıktı.
- Yıllık Kurulum Farkı: Sadece geçen yıl Çin’de 295 bin yeni robot kurulurken, bu sayı Almanya’da 27 bin, ABD’de 34 bin ve Birleşik Krallık’ta ise yalnızca 2.500’de kaldı.
- Robot Yoğunluğu Liderliği: 10.000 imalat çalışanı başına düşen robot sayısında (Robot Yoğunluğu) Çin (567) Almanya (449) ve ABD’nin (307) önünde yer alıyor.
Bismarck Analysis’ten Rian Whitton, otomasyonun Çin için sadece verimlilik değil, aynı zamanda yaşlanan nüfusun etkilerini dengeleme ve rekabet üstünlüğü sağlama stratejisi olduğunu belirtiyor. Bu yaklaşım, yerel yönetimlerin robotik yatırımlara vergi indirimleri sağladığı “jiqi huanren” (insanların makinelerle değiştirilmesi) politikasıyla destekleniyor.
Otomotivde Sert Rekabet: Batı Yetişmek Zorunda
Çalkantının en net görüldüğü alanlardan biri otomotiv. Çin menşeli elektrikli ve hibrit otomobillerin (özellikle BYD gibi markaların) pazar payı hızla artıyor. İngiltere Otomobil Üreticileri ve Tüccarları Birliği (SMMT) CEO’su Mike Hawes, Çinli üreticilerin “Model geliştirme ve piyasaya sürme süresini Avrupalı üreticilerin yarısına indirebildiğini” vurguluyor.
Centre for European Reform’dan başekonomist Sander Tordoir, Avrupa ve Birleşik Krallık’ın rekabette kalması için robotik yatırımları artırması gerektiğini söylüyor: “Robotik, doğru uygulandığında verimliliği ciddi biçimde yükseltir. Çin bunda çok iyiyse, biz de yetişmeliyiz. Üstelik Avrupa da hızla yaşlanıyor.”
Birleşik Krallık Alarm Zilleri Çalıyor
İngiltere’nin robot karnesi zayıf kalmaya devam ediyor; geçen yıl yeni robot kurulumunda %35 düşüş yaşandı. Uzmanlar, Birleşik Krallık’ın sadece genel vergi indirimlerinden çok, robotik ve tezgâh yatırımlarına doğrudan hibelerle ivme kazandırması gerektiğini savunuyor.
Rian Whitton, otomasyonun iş kaybı değil, iş tutmanın anahtarı olabileceği tezini öne sürüyor: 2000’lerin ilk “Çin şoku”nda, daha fazla otomasyonu olan ülkeler sanayi istihdamından daha fazla payı koruyabildi. Modernleşmemek, Batı’da içinde hiçbir işin yapılmadığı “karanlık fabrikalara” yol açabilir.
Benzer Yazılar
